Het stevige roodbonte Maas-Rijn- en IJsselvee (MRIJ) is een veeras dat van oudsher bij de Achterhoek hoorde. Als dubbeldoelras is het geschikt voor zowel zuivel- als vleesproductie. Maar MRIJ-runderen worden nauwelijks meer gebruikt voor de vleesproductie en sowieso is het ras zeldzaam geworden. In samenwerking met vereniging Slow Food Achterhoek zet Smaakacademie Achterhoek zich in voor een herwaardering van het MRIJ-ras. Zeker nu blijkt dat rundvlees van melkkoeien prima bruikbaar is, smakelijk, minder milieubelastend en kansen biedt voor slagers, horeca en melkveehouders. Bovendien is het MRIJ-ras Nederlands én Achterhoeks erfgoed, een waardevolle vorm van agro-biodiversiteit, die het behouden waard is.
Van oudsher waren er geen duidelijk onderscheidende rundrassen: het was een mengelmoes van maten, vormen en kleuren. Door ziektes en overstromingen ging in de 18e eeuw in Nederland een groot deel van de veestapel verloren. De verliezen werden aangevuld door import uit Denemarken en Duitsland. In West en Noord-Nederland werden dure, zwartbonte, op melkproductie gerichte koeien geïmporteerd. In de armere gebieden, waaronder de zandgronden in het oosten van Nederland, werden de goedkopere ‘Münster koetjes’ uit Duitsland geïmporteerd.
Vanwege de export stimuleerde de Nederlands overheid de fokkerij en het ontwikkelen van officiële veerassen. Met name de Amerikanen eisten dat runderen geregistreerd werden zodat ze er zeker van konden zijn dat ze goede melkkoeien importeerden. Aan het eind van de 19e eeuw ontstonden zo drie officiële Nederlandse runderrassen: Fries Hollandse, Groninger Blaarkop en het IJsselvee. Voornamelijk de zwartbonte Fries Hollandse koeien waren in trek. De twee andere rassen waren minder gespecialiseerd in de productie van melk. Het IJsselvee, nu bekend als het Maas-Rijn en IJsselvee (MRIJ), is het meest zuivere dubbeldoel ras van de drie rassen, dus zowel goed in te zetten voor melk- als vleesproductie.
Het MRIJ ras is ontstaan rondom de grote rivieren in Nederland. Het ras heeft zich aangepast aan de – in vergelijking met West – en Noord – Nederland – sobere omstandigheden op de melkveebedrijven in het armere oosten. MRIJ-runderen zijn rood of roodbont, nooit zwartbont. Alhoewel zwartbonte koeien gezien worden als typisch Nederlands, was het oorspronkelijke runderras in de Lage Landen overal rood, blijkt uit oude geschriften en schilderijen. In de Achterhoek heeft het MRIJ ras nog lang standgehouden, maar zijn vervangen of ingekruist eind vorige eeuw met het melktypsiche ras Holstein Frisians. Nu worden die ‘dubbeldoelkwaliteiten’, van het inmiddels zeldzaam geworden MRIJ-ras, opnieuw gewaardeerd. Vandaar dat bij Slow Food Achterhoek het idee is ontstaan om in samenwerking met enkele melkveehouders en fans, het MRIJ-ras aan te melden voor de Ark van de Smaak van Slow Food. Slow Food is een vereniging die wereldwijd actief is en zich inzet voor het behoud van de biodiversiteit bij de productie van ons voedsel in de z.g. Ark of Taste Slow Food. In deze Ark van de Smaak worden regionale kwaliteitsproducten verzameld, die tot een bepaalde cultuur, historie of traditie behoren. Om zodoende die producten en hun waardevolle kwaliteiten te behouden voor de toekomst. De nominatie voor MRIJ is inmiddels ingediend.
Her en der grazen er in de Achterhoek nog MRIJ-runderen, zoals bij Groot Brandenborch in Vorden, familie Siemens in Lievelde, Ten Dam in Winterswijk en Oltvoort in Laren. Herman Oltvoort heeft zelfs een heus loflied geschreven voor de MRIJ-koe waaruit de liefde voor dit ras in de Achterhoek blijkt.
De MRIJ melkkoeien slachten bij een regionale slachterij, al dan niet in samenwerking met slagers en horeca, biedt de kans om het vlees als hoogwaardig echt Achterhoeks streekproduct te vermarkten. Dat bovendien ook nog eens duurzaam is geproduceerd: Het levert smakelijk vlees dat minder belastend is voor het milieu. Uit onderzoek blijkt namelijk dat rundvlees van melkkoeien minder bijdraagt aan de uitstoot van broeikasgassen. Rundvleesproductie van melkkoeien kan ook economisch interessant zijn voor melkveehouders. Daarnaast draagt de herwaardering van het MRIJ-ras bij aan het behoud van diversiteit in runderrassen. Veel redenen en kansen dus voor slagers, koks en liefhebbers van vlees om dit ras nieuw leven in te blazen.
