Smaakacademie Achterhoek zocht het voor u uit. In de Achterhoek en Liemers zijn verschillende melkveehouders die op eigen boerderij kaas maken. Dat is heel transparant, oftewel je weet waar je kaas vandaan komt en bovendien steun je zo melkveehouders in je eigen omgeving.
De kaas kan verschillen naar gelang het type vee (inclusief ras), seizoen, voer, ambacht van de kaasmaker en of er extra aandacht wordt besteed aan dierenwelzijn, natuur en milieu. Keurmerken geven inzicht in welke dier- en milieuvriendelijke maatregelen de boer al dan niet heeft genomen en in de wijze waarop de kaas gemaakt is en/of in welke regio de kaas is gemaakt. Voorbeelden daarvan zijn het Europees keurmerk voor biologisch en Boerenkaas.
Niet alle kaasmakers en melkveehouders die zich inspannen voor milieu en dierenwelzijn hebben een keurmerk. Ga daarom vooral zelf een kijkje nemen op deze bedrijven om met eigen ogen te zien hoe de dieren worden gehouden en hoe de kaas gemaakt wordt. Meer weten over de achtergrond van kaas en o.a. imitatiekaas? Lees dit artikel.
Hieronder volgt in willekeurige volgorde een overzicht van kaasboerderijen met per bedrijf een korte omschrijving.
Kaasboerderij Harmienehoeve, Winterswijk-Woold – www.harmienehoeve.nl
De Harmienehoeve in het Woold bij Winterswijk is de herberg en kaasboerderij van de familie Boeijenk. Een groot assortiment (kruiden-)kazen wordt gemaakt van de melk van de eigen koeien die in het seizoen de wei in kunnen en wordt onder andere verkocht in de eigen boerderijwinkel.
Boerderij Köning, Zevenaar – www.boerderijkoning.nl
Boerderij Köning bestaat uit een akkerbouwbedrijf, een varkenshouderij en een melkveebedrijf. Een deel van de eigen melk, kaas, vlees en baktarwe wordt direct vermarkt. De Holstein-Friesian melkkoeien lopen ongeveer 180 dagen per jaar in de wei. Christine Köning-Wipfler verwerkt een deel van de melk tot bijzondere zachte en halfharde kaasjes waaronder ‘Kleintje Köning Peper Knoflook’, een bolvormig kaasje met een eetbare grijze schimmelkorst en de ‘Witte van Köning’, een fluweelzacht, romig kaasje dat wat kan uitlopen. De kazen zijn verkrijgbaar in een groot aantal (kaas-)winkels en horecazaken.
Geitenkaasboerderij De Brömmels, Winterswijk-Woold – www.brommels.nl
In het Woold bij Winterswijk runnen Ellen en Bert Kots boerderijcamping en geitenkaasboerderij de Brömmels. Op het kleinschalige bedrijf leveren 100 Nederlandse Bonte melkgeiten de melk voor de zelfgemaakte geitenkaas. Die wordt in de eigen winkel verkocht en geleverd aan restaurants in allerlei varianten: kwark, verse zachte geitenkaas, harde geitenkaas tot wel twee jaar oud, witschimmelkazen en seizoenskazen. Daarnaast wordt er ook geitenvlees geleverd.
Aurora Kaas, Kranenburg, www.aurora-kaas.nl
Aurora Kaas wordt niet op de boerderij gemaakt, maar hier toch genoemd omdat het grotendeels gemaakt wordt van de melk van tien Achterhoekse biologische melkveehouders en daarnaast een vijftal Duitse veehouders. Behalve koeienkaas maakt Aurora ook biologische geiten- en schapenkaas. Enkele biologische Aurorakazen zijn volledig gemaakt van Achterhoekse bio-melk, waaronder een reeks kazen onder de naam ‘Achterhooks Dearntjen’. Daarnaast maakt Aurora ook Jersey kaas onder de naam ‘Aurora Gold’ van de melk van de Jerseykoeien van Erik Ormel uit De Heurne. Aurora is biologisch en/of Demeter gecertificeerd. De kazen zijn onder andere verkrijgbaar via de webshop van Aurora, bij Ekoplaza en andere biologische supermarkten. De Aurora Gold Jersey kazen zijn in de Achterhoek onder andere verkrijgbaar via www.eetregionaal.com
Ekoboerderij Arink / kaasmakerij Zwaluwgekwetter, Lievelde – www.ekoboerderijarink.nl
Met de biologische melk van de 60 Fries-Hollandse melkkoeien van de familie Arink produceert kaasmaakster Hermiene Makkink op de boerderij de witschimmelkaas Zwaluwgekwetter met een enigszins Frans camembert karakter. In twee varianten: een Milde en een meer uitgesproken variant; Temperament. De koeien lopen zo lang mogelijk, minimaal 200 dagen, dag en nacht buiten in gras-klaverweides. Het bedrijf werkt al jaren antibiotica-vrij en biodiversiteit staat voorop.
Zwaluwgekwetter is te koop in de eigen boerderijwinkel, in kaasspeciaalzaken en in Ekoplazawinkels. Tevens wordt het geleverd aan horecagroothandels. Het bedrijf is biologisch-dynamisch en antibioticavrij gecertificeerd. De kaas heeft het Demeter keurmerk.
Versboerderij Daalwiek, Geesteren – www.daalwiek.nl
Versboerderij Daalwiek in Geesteren doet aan akkerbouw en heeft een melkveehouderijtak met een eigen zuivel- en kaasmakerij. De 50 Holstein-Friesian koeien kunnen 200 dagen per jaar de wei in. De kazen worden verkocht in de eigen boerderijwinkel en aan diverse Achterhoekse horecabedrijven en (kaas-)winkels. Pronkstukken van Daalwiek zijn de ‘Daalwieker’ en de ‘Barkelkeeze’. De Daalwieker dankt zijn bruine kleur aan karameloplossing waarin de kaas wordt gewassen, de Barkelkeeze zijn grijze korst aan een mineraaloplossing.
De Kooihoek, Exel – www.dekooihoek.nl
Op biologisch melkschapenbedrijf De Kooihoek worden schapenkaas en lamsvlees geproduceerd. De 75 Friese Melkschapen lopen ongeveer 220 dagen per jaar in de wei. De schapen worden gevoerd met vers gras of kuilvoer, grasbrok en graan van eigen bedrijf, aangevuld met aangekocht krachtvoer. Alle melk wordt op het eigen bedrijf verwerkt tot half harde kaas. De kazen worden verkocht op de biologische boerenmarkt in Utrecht en zijn daarnaast verkrijgbaar bij diverse (kaas-)winkels binnen en buiten de regio. Het bedrijf is biologisch gecertificeerd en aangesloten bij het Friese Melkschapen Stamboek.
Kaasboerderij Weenink, Lievelde – www.kaasboerderijweenink.nl
Kaasboerderij Weenink maakt sinds 1980 harde kaas van de melk van zo’n 100 melkkoeien die 210 dagen per jaar naar buiten kunnen en daarnaast graskuil en mais krijgen gevoerd. De kaast wordt onder andere verkocht in de eigen boerderijwinkel, aan diverse (kaas-)winkels, horeca en via webshop www.achterhoeksekaas.nl . Op en rondom het eigen erf is altijd van alles te beleven. Een bezoekje waard.
Urtica de Vijfsprong, Vorden – www.urticadevijfsprong.nl
Urtica de Vijfsprong is een veelzijdig bedrijf bestaande uit een zorginstelling en landbouwbedrijf. De vijftig melkkoeien hebben ’s zomers elke dag een ‘verse’ wei. Er wordt geprobeerd de kringloop zoveel mogelijk gesloten te houden, onder andere door hoofdzakelijk krachtvoer van het eigen landbouwbedrijf te gebruiken. Het bedrijf is biologisch en Demeter gecertificeerd. De kazen zijn verkrijgbaar in jong, jong belegen en belegen en worden onder andere verkocht in de eigen boerderijwinkel en bij Kaas&Meer in Ruurlo.
Boerderij Groot Brandenborch – www.grootbrandenborch.nl
Op het gemengde biologische bedrijf worden biologisch gecertificeerde MRIJ-koeien gehouden voor de zuivel- en vleesproductie. De MRIJ-koe is een echte dubbeldoel koe en hoort van oudsher bij de Achterhoek. Van de melk van deze koeien wordt onder andere kaas geproduceerd die in de eigen boerderijwinkel wordt verkocht.
Wikkerink Zuivel, Aalten – www.wikkerinkzuivel.nl
Van de melk van de roodbonte melkkoeien van de familie Wikkerink uit Aalten wordt op eigen bedrijf hoofdzakelijk boerenyoghurt gemaakt. Die is daar ook te koop en daarnaast via de website Eet Regionaal, bij regionale supermarkten en bij Landwinkel Smits. De familie Wikkerink heeft inmiddels ook kaas in haar assortiment, soft cheese. Zeer geschikt voor horeca om mooie gerechten mee te bereiden. Bij interesse kunt u contact opnemen met Benny Wikkerink.
Buffelboerderij Arns Zevenaar – www.buffelboerderijzevenaar.nl
In Zevenaar wordt kaas gemaakt van melk van voor Nederlandse begrippen bijzondere dieren, namelijk waterbuffels. Daar lopen op het bedrijf van de familie Arns 260 waterbuffels in een familiekudde met jongvee, fokstieren en 135 melkgevende buffelkoeien. De waterbuffels worden gehouden in een ruime strostal en in het voorjaar en de zomer kunnen ze kiezen binnen te blijven of de buitenbak in te gaan. Van de melk wordt onder andere buffelmozerella en bufaletta gemaakt. Dat laatste is een soort fetakaas van buffelmelk, verkrijgbaar in de eigen boerderijwinkel.
De Kaastobbe Duiven- www.dekaastobbe.nl
Daniëlle en Henk Vuulink maken in Duiven kaas van eigen melk. Ze hebben een deel van hun koeienstal verbouwd tot kaasmakerij, opslagruimte en een winkeltje. Voor de verbouwing hebben zij eerst 10 weken cursus kaas maken gevolgd. De Kaastobbe maakt onder andere gangbare Goudse kaas, jong, belegen en oud. Voor hun kaas gebruiken ze alleen de basisproducten melk, stremsel en zuursel.
Melkveebedrijf Keuper Megchelen – facebook/raesfeltstede
Tom Keuper van boerderij Raesfeltstede heeft sinds december 2019 het predicaat ‘biologisch’. Naast biologische melk die je zelf kunt tappen wordt er ook kaas gemaakt. Sinds maart 2019 maakt Tom kaas via een mobiele kaasmakerij ‘De erfkazer’. De kaas is rauwmelks en mag de wettelijk beschermde naam ‘boerenkaas’ gebruiken. De naam van de kaas is “Gemuudelijkheid” en is verkrijgbaar in drie varianten.
