Er bestaan verschillende keurmerken voor varkensvlees die vaak criteria hanteren op gebied van dierenwelzijn en milieu. De bekendste keurmerken zijn het Europees keurmerk voor biologisch, het Beter Leven keurmerk en het Scharrel keurmerk. Zie dit bericht voor algemene informatie over deze keurmerken op deze website.
Voor een compleet overzicht van keurmerken en bedrijfslogo’s kun je ook op de keurmerkenwijzer van Milieucentraal kijken en dan zoeken met het trefwoord ‘varken’. Hieronder de keurmerken die je tegen kunt komen in de supermarkt, horeca, slagerij of boerderijwinkel op gebied van varkensvlees.
Biologisch varkensvlees
Het Europese keurmerk voor biologisch stelt strenge eisen aan dierenwelzijn en milieu. Varkens moeten tijdens de verschillende levensfasen hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen. De regels gaan over de opfok, huisvesting inclusief uitloop, voeding, gezondheidszorg en de omschakeling naar biologisch.
De varkens op een biologisch bedrijf moeten altijd naar buiten kunnen tenzij dit niet kan door weers-, bodem- en gezondheidsomstandigheden. De stallen moeten voldoende daglicht hebben, evenals voldoende schone en droge ligruimte met strooisel van natuurlijk materiaal. Ook mogen de varkens niet worden vastgezet. De minimumoppervlaktes voor zowel de stal als de buitenruimte zijn nauwkeurig omschreven. Ook als de biggen niet van eigen bedrijf komen, moeten ze van biologische opfok zijn. Het varkensvoer moet van biologische herkomst zijn, dus GMO-vrij en geteeld zonder chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest en het mag geen antibiotica, medicinale stoffen en groeibevorderaars bevatten. Minstens twintig procent van het voer moet van het eigen bedrijf of uit de regio komen. Dat laatste wordt ruim geïnterpreteerd: Skal, de Nederlandse controle-instantie voor de biologische landbouw, ziet de hele EU als de regio.
De jonge biggen op een biologisch varkensbedrijf moeten bij de moederzeug kunnen drinken. Alleen als die te weinig melk heeft of de gezondheid van de big in gevaar komt, mag er biologische melkpoeder worden gevoerd. Varkens die ziek zijn moeten bij voorkeur worden behandeld met natuurlijke en homeopathische middelen. Hormonen mogen niet gebruikt worden om de groei, productie, vruchtbaarheid of voortplanting te regelen. Staarten mogen niet worden gecoupeerd en tanden niet geknipt. Beren (mannetjesvarkens) mogen alleen onder verdoving worden gecastreerd.
EKO-Keurmerk 
Voor het EKO-keurmerk worden naast de verplichte eisen voor biologische producten met het EU-keurmerk extra eisen gesteld voor boeren, verwerkers en handelaren. Elke drie jaar moeten concrete verbeterdoelen worden geformuleerd op ten minste twee duurzaamheidsthema’s, zoals energie en klimaat, dierenwelzijn en diergezondheid, biodiversiteit, natuur en landschap en eerlijke handel en maatschappelijk verantwoordt ondernemen.
Beter Leven Keurmerk
Het Beter Leven keurmerk is een keurmerk opgericht door de Dierenbescherming. Het Beter Leven keurmerk kent drie gradaties, namelijk 1, 2 of 3 sterren. Het aantal sterren geeft de mate van diervriendelijkheid aan. Varkens onder het Beter Leven keurmerk hebben meer ruimte, afleidingsmateriaal en mogelijkheden om hun natuurlijke gedrag uit te oefenen dan varkens uit de gangbare veehouderij.
Met één ster gelden er strengere regels ten aanzien van dierenwelzijn dan in de wet is geregeld. Vleesvarkens hebben één vierkante meter ruimte en speeltjes in hun hok. Bij de productie van varkens met twee sterren is meer rekening gehouden met dierenwelzijn: de varkens kunnen bijvoorbeeld naar buiten in een overdekte uitloop en hebben stro om op te liggen. Met drie sterren hebben varkens nóg meer ruimte, zowel binnen als buiten. Varkens hebben niet alleen een overdekte uitloop, maar kunnen ook wroeten in de wei. Biologische varkensproducten krijgen drie sterren van de Dierenbescherming. Naleving op de eisen van het Beter Leven keurmerk wordt onafhankelijk gecontroleerd door Stichting Beter Leven keurmerk. Klik hier voor een helder schematisch overzicht van wat de verschillende gradaties van het keurmerk betekenen voor de levenswijze van de varkens.
Scharrel
Het keurmerk voor scharrelvarkensvlees geeft aan dat het dierenwelzijn beter is geregeld dan wettelijk is voorgeschreven. Scharrelvarkens moeten bijvoorbeeld kunnen liggen op een dichte vloer met veel stro. Ze mogen naar buiten op een verhard stuk met overkapping, maar leven niet op een weiland en hebben geen modderpoel. Scharrelvarkensvlees wordt gecontroleerd door onafhankelijke keuringsinstantie. Het woord ‘scharrel’ is alleen bij pluimvee beschermd gebaseerd op EU-wetgeving, bij varkens dus niet, dus let op het logo.
