Wettelijke systemen voor vleeskippen en de belangrijkste keurmerken
In de EU wetgeving is vastgelegd hoe kippen voor de vleesproductie gehouden moeten worden en welke benaming hieraan toegekend mag worden. Daarnaast zijn er een aantal keurmerken die aanvullende eisen stellen. Wat de verschillen zijn zetten we in dit bericht op een rij.
Wettelijke regels voor het houden van vleeskuikens.
Vleeskippen zijn sinds de jaren vijftig van een ander ras en hebben een ander (veel korter) leven dan legkippen. Omdat vleeskippen jong worden geslacht (meestal tussen de vijf en tien weken oud), wordt er gesproken van ‘vleeskuikens.’ Ook omdat het om zowel hennetjes als haantjes gaat, die nog niet geslachtsrijp zijn op het moment van slacht: een kip is met zo’n achttien weken volwassen.
De eisen die worden gesteld aan de verschillende productiesystemen voor vleeskuikens zijn vastgelegd in Europese regelgeving en ook de daarbij behorende benamingen. Op EU-niveau zijn er in totaal zes ‘officiële’ productiesystemen en benamingen voor vleeskuikens:
· Regulier;
· Scharrel binnengehouden;
· Scharrel met uitloop;
· Boerenscharrel met uitloop / Hoeve met uitloop;
· Boerenscharrel met vrije uitloop / Hoeve met vrije uitloop;
· Biologisch.
Als deze benamingen op de verpakking staan, moeten ze aan strikt omschreven voorwaarden voldoen, die bovendien gecontroleerd worden, elke schakel in de keten, van boer tot en met de verpakking in de winkel. De productiesystemen voor vleeskuikens verschillen in verplichte leefruimte per kip, hebben daglicht en/of ze kunnen naar buiten. Met dus de meeste ruimte, binnen en buiten, voor biologisch gehouden vleeskuikens. Boerenscharrelkippen worden in Nederland nauwelijks gehouden, maar wel geïmporteerd.
De belangrijkste keurmerken voor kippenvlees.
Er zijn een aantal keurmerken voor kippenvlees, herkenbaar aan een logo. Soms zijn deze gebaseerd op de genoemde wettelijke benamingen en definities en soms worden er extra regels gehanteerd. In de Keurmerkwijzer van Milieucentraal vind je een overzicht van keurmerken voor kippenvlees en is ook aangegeven welke daarvan topkeurmerken zijn. Dat zijn keurmerken met duidelijke regels en onafhankelijke borging en controle. Hieronder vind je een overzicht aan van de belangrijkste keurmerken.
Biologisch
Dit keurmerk is volledig gebaseerd op de EU wetgeving. Om voor dit keurmerk in aanmerking te komen, moeten producenten voldoen aan strenge eisen op gebied van milieu en dierenwelzijn. De kippen hebben meer ruimte dan bij reguliere kippen en moeten naar buiten kunnen. Het voer van de vleeskuikens is voor minstens 95 procent van biologische herkomst en wordt dus geteeld zonder chemisch synthetische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Minimaal 20 procent van het voer moet van het eigen bedrijf of een bedrijf uit de regio komen.
Een onafhankelijke geaccrediteerde organisatie (in Nederland Skal) controleert de naleving van de biologische regels en kan bij overtreding sancties opleggen. Biologische vleeskuikens komen ook in aanmerking voor het 3-sterren Beter Leven Keurmerk (zie hierna). Soms hebben biologische producten daarnaast ook het EKO-keurmerk. Dat is een privaat keurmerk dat praktisch dezelfde criteria hanteert als het Europese keurmerk voor biologisch.
Beter Leven Keurmerk
Het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming voor vleeskuikens gaat over dierenwelzijn bij de productie van kippenvlees. Het Beter Leven keurmerk kent 1, 2 of 3 sterren toe. De controle op het Beter Leven keurmerk gebeurt door een onafhankelijke geaccrediteerde organisatie, die ook straffen uitdeelt als producenten met een keurmerk zich niet aan de regels houden.
Hoe meer sterren, hoe diervriendelijker de vleeskuikens worden gehouden.
Beter Leven keurmerk 1 ster
· De kuikens leven minimaal 56 dagen.
· De kuikens zijn van een langzamer groeiend ras.
· De stal heeft daglicht en is voorzien van strooisel (stro, turfmolm, houtkrullen of zand) om in te kunnen scharrelen.
· Dagelijks wordt graan gestrooid en de kippen krijgen strobalen, ter verrijking van de leefomgeving. · Minimaal acht uur per dag is er toegang tot een overdekte uitloop. Deze uitloop moet minimaal 20 % van de oppervlakte van de stal zijn.
· De bedwelming van de kuikens aan de slachtlijn is met CO2-gas.
Beter Leven keurmerk 2 sterren
Naast de bij de 1-ster genoemde criteria moet het kuiken in ieder geval een vrije uitloop in de buitenlucht hebben
Beter Leven keurmerk 3 sterren
De criteria voor vleeskuikens met 3 sterren zijn gelijk aan de criteria voor biologische bedrijven. Zie hierboven. Drie sterren kunnen ook gegeven worden aan producten waarbij de dieren een vergelijkbaar welzijn hebben als bij het biologisch houden, zoals de Label Rouge kip.
· Kippen hebben minimaal acht uur per dag toegang tot een uitloop in de open lucht. Deze uitloop moet voorzien zijn van beschutting in de vorm van bomen, struiken of andere begroeiing.
· Kippen leven circa tachtig dagen.
Label Rouge
Dit is een Frans keurmerk voor kippenvlees op het gebied van m.n. dierenwelzijn. Het vlees voldoet aan de Europese regels voor ‘boerenscharrel met uitloop’. De Franse kippen zijn ook van een langzaam groeiend kippenras: de kippen krijgen minstens 81 dagen de tijd om op hun eindgewicht te komen.
Wil je meer weten?
Scharrelkip komt steeds meer voor in het schap van de supermarkt, naar schatting heeft het een aandeel van zo’n 11% en biologische kip zo’n 6% van de omzet.
Verder zie je in het winkelschap ook diverse andere merken, met en zonder keurmerk. Kan verwarrend zijn, maar de keumerkwijzer voor kip helpt je om merken en keurmerken te onderscheiden en te achterhalen wat de verschillen zijn.
In de tabel hieronder vind je een kort overzicht met de belangrijkste verschillen tussen deze keurmerken.
*De minimum slachtleeftijd voor kuikens geldt niet voor traag groeiende pluimveerassen (rassen die maximaal 40 gram per dag groeien). Daarvoor geldt de mimimaal de omschakelingsperiode, namelijk 10 weken (70 dagen).
